NOVOROĐENČE NEMA POTPUNO SRASLE KOSTI GLAVE (DVIJE ČEONE KOSTI, DVIJE TJEMENE I POTILJAČNA KOST) A NA MJESTU SPAJANJA KOSTIJU POSTOJI PROŠIRENJE KOJE SE ZOVE FONTANELA
Prednja ili velika fontanela je veličine oko 4 centimetra u prečniku i može se napipati. Jako je mekana i pulsira a smještena je na spoju čeonih i tjemenih kostiju.
Zadnja fontanela je prostor od otprilike pola centimetra na spoju tjemenih kostiju i potiljačne kosti.
Fontanela je ustvari jedna čvrsta membrana koja omogućava razvoj bebinog mozga sve do perioda od 18 mjeseci. Zadnja fontanela zarasta sa šest mjeseci a prednja od devetog do osamnaestog mjeseca života. Glava i kosti rastu i razvijaju se još dugo poslije zarastanja fontanele, a vrijeme zarastanja i veličina mogu biti individualni. Fontanela je važan pokazatelj stanja centralnog nervnog sistema kod bebe a njen izgled može da ukaže na različite probleme koje je potrebno provjeriti ultrazvučnim i rentgenskim pregledima kao i pregledom neurologa.
Postoje stanja na koja ljekari i roditelji posebno obraćaju pažnju a to su:
Nepostojanje fontanele
Ukoliko se primijeti ili posumnja da fontanele nema, treba prvo sačekati par dana. Fontanela se obično pojavi jer su se kosti koje su izgledale skroz primaknute ili čak preklopljene tokom porođaja razmaknule. Ukoliko to nije slučaj, treba uraditi rentgen glave i neurološki pregled. Bebe koje su se rodile bez fontanele moraju biti hirurški zbrinute jer srasle kosti lobanje onemogućavaju rast i razvoj mozga. Ova operacija se obično izvodi u prva tri mjeseca života i uspješnost je velika. Postoje i djeca koja imaju smanjen obim glave ili glava prestaje da raste nakon nekog vremena. Ovo se dešava kod genetskih poremećaja, infekcija u trudnoći ili dolazi do oboljenja nakon rođenja. Obično su ovakva stanja trajna i dovode do mentalne retardacije djeteta.
Sva brža zarastanja fontanele kod djece su razlog da se izvrše detaljne pretrage i analize jer su obično znaci nekog ozbiljnog oboljenja. Takođe i sporo zatvaranje fontanele može biti znak oboljenja kao što je rahitis pa treba potražiti pomoć ljekara.
Uvučena fontanela
Uvučena fontanela je uvijek znak dehidriranosti. Djeca koja su bolesna, imaju temperaturu, dugotrajan proliv, ne daje im se dovoljna količina tečnosti imaju ovakvu fontanelu.
Napeta fontanela
Kod zdrave djece fontanela jeste napeta i to obično kada plaču ali isto tako može biti znak povećanog pritiska u lobanji. Moguće je da ukazuje na neki zapaljenski proces tako da svakako treba obratiti pažnju.
Prevelika fontanela
Prevelika odnosno napeta i široka fontanela može biti znak hidrocefalusa, oboljenja koje može biti urođeno ili stečeno. Označava nakupljanje prevelike količine tečnosti u moždanim korama. Ovo oboljenje se dijagnostikuje različitim dijagnostičkim metodama i zahtijeva hitno hirurško liječenje da bi se spriječilo oštećenje mozga i smanjio pritisak. Ostala moguća oboljenja ljekar prepoznaje i po drugim simptomima osim fontanle.
