Ambrozija pravi probleme alergičnoj djeci već od kraja avgusta, a naviše tokom mjeseca septembra, bez obzira što se alergijski rinitis (polenska kijavica) smatra najčešćom proljetnom alergijskom bolešću.
Alergijski rinitis je jedna je od onih bolesti koje su u porastu. Sve više dece obolijeva od takozvane polenske kijavice, a reakcije se javljaju ne samo u ovim mjesecima kada dominiraju korovske biljke poput ambrozije i koprive, već u cjelokupnom periodu od februara do oktobra, kada je u zraku prisutan polen različitih vrsta biljaka.
Kako biste se upoznali sa tačnim cvjetanjem pojedinih biljaka preuzmite polenski kalendar klikom na sliku ispod. Vidjećete grafički prikaz perioda najveće koncentracije polenskog spektra u vazduhu:
Uzroke, simptome i načine liječenja alergijskog rinitisa u nastavku teksta objašnjava pedijatar dr Goran Vukomanović:
Zašto se javlja polenska kijavica?
Ova bolest nastaje zbog alergijske reakcije u nosu djeteta. Na sluznici nosa se odigrava reakcija polena (alergena) i antitijela (koje stvara organizam djeteta koje ima sklonost ka alergijama) što se manifestuje otokom sluznice koja luči providan, “vodenasti” sekret.
Kako je nos “prvi filter” disajnih organa, ne treba da čudi što je baš alergijski rinitis ubjedljivo najčešća proljećna alergijska bolest.
Kada počinje?
Nije baš lako pogoditi vrijeme cvjetanja polena. To zavisi od trajanja i karaktera zime.
Postoje i trave koje cvjetaju u jesenjem periodu. Takva je ambrozija koja raste duž riječnih tokova i koja pravi probleme alergičnoj deci nekada već od kraja avgusta, a obično u septembru.
Kako izgleda dijete koje ima polensku kijavicu?
Lako ih je prepoznati – stalno šmrckaju i kijaju, rukom često trljaju nosić, a često imaju i lako “zakrvavljene” oči zbog alergijske reakcije sluznice oka (alergijski konjunktivitis).
Tegobe počinju sa cvjetanjem trava, mada se pogrešno povezuje sa “macama” koje stvaraju topole (koje se vide, a NE smetaju kao nevidiljivi polen).
Kako se postavlja dijagnoza?
Pedijatar veoma lako postavi kliničku dijagnozu alergjiske kijavice. Potvrda dijagnoze se dobija alergološkom obradom. Obave se takozvane “kožne probe” koje za petnaestak minuta otkriju koje travke smetaju djetetu.
One su veoma jednostavne i pouzdane (ovo baš i ne važi za male bebe), ali i dostupne imajući u vidu veoma prihvatljivu cijenu. Alergije se veoma precizno mogu otkriti iz uzorka krvi (“iz vene”) ali se radi o skupljim analizama.
Kada se jednom postavi dijagnoza, većina roditelja brzo nauči da prepozna ovu bolest kod svoje djece.
Koju djecu “napada” polen?
Nema pravila, ali se rijetko sreće u prvim godinama života. Ima djece koja u petoj godini dobiju prvi alergijski rinitis, ali se to dešava i u odraslom dobu.
I dalje ne znamo zašto kod neke djece bolest započne rano, a neka djeca porastu prije prvih simptoma alergijske kijavice.
Ima li lijeka?
Kako je polen na ovim prostorima nemoguće izbjeći, stub odbrane od polenske kijavice su antialergijski lijekovi:
- Antihistaminici
To su lijekovi koji blokiraju dejstvo histamina – jednog od najvažnijih (ali ne i jedinog) medijatora alergijske reakcije. Antihistaminici koji se upotrebljavaju posljednjih dvije decenije ne prodiru u mozak pa nemaju uspavljujući efekat, a imaju odlične terapijske efekte.
Preparati koji se koriste imaju odličnu efikasnost uz minimalne neželjene efekte. Velika je prednost što se daju u samo jednoj jutarnjoj dozi, pa je opasnost od zaboravljanja uzimanja lijeka mala.
- Nazalni kortikosteroidi
Kortikosteroidi za lokalnu (nazalnu) primjenu nisu “bauci”, ali prekomijerna i produžena primjena može dovesti do nepotrebnih komplikacija. Ovo su veoma efikasni lijekovi, ali ih ne treba uzimati “na svoju ruku” – neka ih pedijatar prepiše i kontroliše efekte terapije!
Jedan broj djece uz antihistaminike zahtijeva i dodatnu terapiju “ozbiljnijim lijekovima” kao što su kortikosteroidi za lokalnu primjenu u nos. Nazalni steroidi traže nekoliko dana za početak dejstva, pa ako je noz “prepun” mogu se kratkotrajno koristiti “standardne” kapi za nos koje sužavaju proširene krvne sudove i tako (pored olakšavanja simptoma) pomažu da nazalni kortikosteroidi budu efikasniji.
Kada početi terapiju
Ne treba čekati da se alergija “razbukti” pa početi terapiju. Idealno je par nedelja prije cvjetanja trava započeti liječenje iako nema simptoma bolesti. To nije lako precizno utvrditi, ali već sa prvim danima proljeća treba početi preventivnu antihistaminsku terapiju.
Savremna terapija alergijskog rinitisa je dovela do skoro potpune kontrole ove bolesti.
Kritična je prva sezona bolesti kada dijete i roditelji još i ne znaju o čemu se radi. Zato ako vidite da vam dijete kija ili kašlje sa prvim lijepim danima obratite se pedijatru jer se neprijatni simptomi i znaci polenske kijavice mogu uspješno liječiti.
A imunoterapija?
Imunoterapija obećava i kod djece sa alergijskim bolestima. Radi se o davanju malih količina alergena (za koje je odgovarajućim testovima definitivno pokazano da izaziva problem kod djeteta) koji se sada na vrijeme aplikuju oralno.
Počinje se sa malim koncetracijama alergena koje se postepeno povećavaju i daju djeci u definisanim vremenskim razmacima. Imunoterapija alergijskog rinitisa (polenske kijavice) daje dobre rezultate kod starije djece i odraslih, a jedan od glavnih ograničavajućih faktora je cijena preparata koji se upotrebljavaju veoma dugo!
Ass dr Goran Vukomanović
Izvor: mojpedijatar.co.rs
