Atopijski dermatitis je veoma često, hronično kožno oboljenje koje pogađa djecu oba pola i uzrasta. Iako je incidenca ovog oboljenja ranije bila oko 5 %, danas je izuzetno česta pojava sa učešćem u populaciji od 20 %, što znači da svako peto dijete u nekom periodu svog odrastanja pati od neke forme ekcema.
Ishrana kao važan aspekt borbe protiv ekcema
Postoje mnogobrojni razlozi za nastanak atopijkog dermatisa, od genetike, uticaja sredine do različitih slabosti imunog sistema. Ishrana je svakako izuzetno važna kako i u procesu nastanka bolesti, tako i u što bržem poboljšanju.
Nažalost važnost ishrane kod ekcema je vrlo često zapostavljena, upravo zbog rezultata alergijskog testa koji kada je negativan zanemarimo činjenicu da čak i samo senzitivnost na određenu hranu, može zajedno sa drugim okidačima da pomogne u razvoju bolesti.
Kliničke studije su pokazale da čak 60% djece koja imaju atopijski dermatitis, imaju i dokazanu alergiju, makar na jednu vrstu namirnica. Upravo ovaj podatak govori u prilog važnosti ishrane u olakšanju simptoma atopijskog dermatitis.
Nutritivni alergeni kao značajan faktor u nastanku i liječenju ekcema
Organizam može biti osjetljiv na različite vrstu hrane, koje vrlo često mogu da se razlikuju od osobe do osobe, ali određene grupe namirnica su identifikovane kao vrlo čest saučesnik u nastanku atopijskom dermatitisa, a njihova eliminacija iz svakodnevne ishrane kao vrlo efikasno rješenje u tretmanu ovog stanja kože. Najjači alergeni kod djece su mlijeko, pšenica, jaja, orašasti plodovi, soja i školjke.
Kravlje mlijeko u ishrani, navika ili neophodnost?
Kao namirnicu broj jedan koja vrlo često kod djece izaziva osjetljivost, izdvajamo kravlje mlijeko, koje je izuzetno teško za varenje, upravo zbog galaktoze koju naš organizam ne može da razloži. Kod značajnog procenta djece uočava se osjetljivost i na laktozu. Nepodnošenje kazeina iz mlijeka je glavni krivac za pojavu različitih vrsta alergija, kako onih koje dominantno zahvataju respiratorni sistem, tako i onih sa kutanom manifestacijom.
Svako jutro jedno jaje organizmu zdravlje ili potencijalnu alergiju daje?
Učestala je pojava osjetljivosti na kokošija jaja, koja ukoliko nije registrovana kao alergija na jaja, umije da bude i prolaznog tipa, u vidu privremene preosjetljivosti, koja se najčešće javlja nakon prezasićenosti organizma ovom namirnicom. Nije zapažena značajna veza između preosjetljivosti na kokošije jaje sa jajima ostalih pernastih životinja na primjer guščijim ili pačijim, pa oni mogu biti privremena alternativa.
“Junk” hrana i slatkiši pored gojaznosti saučesnici u slabljenju imunog sistema
Poznato je da su sve vrste prerađene hrane, pune vještačkih boja, konzervansa i šećera, pored toga što su bogate praznim kalorijama, koje organizmu ne daju nikakve ili daju minimalne nutritijente i zakišeljavaju organizam, dovode do pokretanja imunog sistema koji dovodi do atopijskih manifestacija u vidu dermatitisa, rinitisa ili astme. Zato ukoliko je vaše dijete sklono atopiji, neophodno je da ograničite unos takozvane “junk” hrane, zaslađenih i gaziranih napitaka i industrijskih kolača i torti. Trans masti kao i šećer podižu nivo insulin i na taj način slabe odbrambene mehanizme organizma.
Totalna eliminacija samo kod dokazanih alergija na namirnice, umjerenost kod svih ostalih
Izuzetno je važno sprovesti elininacioni test ovih namernica i procijeniti, nakon nekoliko dana isključivanja samo jedne od navedenih namirnica, da li dolazi do poboljšanja. Ukoliko ne postoji dokazana alergija ili preosjetljivost na određenu grupu namirnica, ne treba sprovoditi definitivne eliminacione dijete samoinicijativno, bez nadzora vašeg ljekara, jer se tako dijete lišava određenih važnih nutritijenata.
“Gluten free” trend ili neophodnost?
Iako je potvrđena celijakija, zabilježena kod samo 2 % populacije, ishrana iz koje se radikalno izbacuje gluten sve je više zastupljena na svim meridijanima. Činjenica jeste da namirnice koje su bogate glutenom učestvuju u razvoju mnogih inflamatornih stanja u organizmu i mogu se dovesti u vezu sa nastankom ekcema ali i različitih drugih kožnih osjetljivosti. Treba biti oprezan kod totalnog isključivanja svih namirnica koje sadrže gluten, jer one u određenom procentu mogu biti i neophodne u razvoju organizma. Samo kod osoba kod kojih je histopatološki dijagnostikovana glutenska enteropatija savjetuje se kompletno izbacivanje glutena, kod svih ostalih treba biti obazriv, ali ne i totalno isključiv.
Ishrana bogata antiinflamatornim namirnicama
Namirnice koje imaju antiinflamatorni efekat mogu da smanje ili eliminišu simptome ekcema, te ih treba uvrstiti u redovan jelovnik vašeg djeteta. Riba je poznata po bogatstvu omega tri masnim kiselinama koje imaju antiupalno svojstvo. Najčešće se preporučuju losos ili haringa koje su izuzetno bogate ovim zdravim kiselinama. Hrana koja je bogata kvercetinom, poznatim biljnim flavonoidom, koji mnogobrojnom voću i povrću daje boju, je izuzetno važna u različitim oblicima atopije. On svojim moćnim antiinflamatornim i antihistaminskim dejstvom smanjuje zapaljenje i nivo histamine u organizmu. Namirnice koje su bogate kvercetinom su jabuke, borovnice, špinat, kelj, brokoli, trešnje.
Probiotik kao “booster” imunog sistema
Hrana koja je bogata probiotskim kulturama povoljno utiče na osnaživanje imuniteta i kontrolu imunskog odgovora koji se javlja kod atopije. Pored jogurta, to su kefir, miso supa, gauda, ali i domaći kiseli krastavčići.
Balans u ishrani, isključivanje praznih kalorija i stresa i praćenje odgovora organizma na takozvane okidač namirnice značajno pomaže u daljem toku razvoja ekcema kod djece.
Ishrana bogata voćem i povrćem, ribom i maslinovim uljem, a siromašna glutenom, šećerima i prerađenim produktima, ne samo što povoljno utiče na rast i razvoj vašeg djeteta, već i pored toga pomaže kod simtoma suve i osjetljive kože, ali i ostalih formi atipije.
Dr Jovana Majstorović, nutricionista
mojpedijatar.co.rs
