Toksoplazmoza je infekcija uzrokovana jednoćelijskim parazitom toksoplazmom, koji se najčešće nalazi na divljim pticama i glodarima, ali može se prenijeti i na druge životinje, poput mačke. Upravo se na taj način najčešće prenosi i na ljude, odnosno direktnim kontaktom sa zaraženom životinjom, ili putem sirovog mesa i fekalija.
Kako se prenosi toksoplazmoza?
Glavni načini dobijanja toksoplazmoze, odnosno prenosa parazita toksoplazme na ljude je:
• kroz direktan kontakt s izmetom zaražene mačke
(prilikom rada u bašti ili čišćenjem mačije kutije s izmetom)
• kroz direktan kontakt s ovcama ili ovčjim izmetom
• konzumiranjem sirovog ili nedovoljno kuvanog mesa zaražene životinje
(posebno janjetine, srnetine i svinjetine)
• kroz direktan kontakt s razim potrepštinam koje su bile u kontaktu sa sirovim zaraženim mesom (poput noževa, daske za sječenje i sl.)
• kroz transfuziju zaraženom krvi
Koji su simptomi infekcije toksoplazmozom?
Nažalost, često je teško prepoznati infekciju toksoplazmozom, jer ne postoje specifični simptomi, naročito kod zdravih odraslih osoba. Simptomi koji se pojavljuju vrlo su slični simptomima blagog gripa:
• otečeno grlo
• bol u mišićime
• blaga temperatura
Simptomi se mogu pojaviti mjesecima nakon infekcije, a obično traju samo nekoliko nedjelja. Međutim, jednom kada se zarazite parazitom toksoplazme infekcija ostaje u tijelu i može se aktivirati mjesecima kasnije ili pak za nekoliko godina.
Koliko je opasno ako dobijem toksoplazmu u trudnoći?
Toksoplazma može biti opasna ako se njome zarazite u trudnoći, ali je srećom to veoma rijetko i pojavljuje se samo u 2 od 1.000 trudnoća. Međutim, ako se infekcija pojavi mora se shvatiti ozbiljno, jer infekcija toksoplazmom može uzrokovati pobačaj, prerani porođaj ili rađenje mrtvog djeteta.
Koje mogu biti posljedice toksoplazmoze za bebu?
U trudnoći se parazit toksoplazme sa majke može prenijeti na plod, a zaražena djeca mogu imati ozbiljne zdravstvene probleme. S obzirom da toksoplazma prelazi u fetalni krvotok tek nakon 16. nedjelje trudnoće, izostaje razvitak teških anomalija fetusa. Ipak, oko 10% zaražene djece pokazuje znakove bolesti već prilikom rođenja. Simptomi toksoplazmoze kod novorođenčadi su:
• infekcija očiju
• žutica
• upala pluća
• iritacija kože i osip
• mentalna retardacija
• oštećenje nervnog sistema
Međutim 90% djece zaražene tokom trudnoće neće razviti nikakve simptome sve do kasnijeg uzrasta. Ti simptomi tada mogu biti infekcije očiju, sljepilo, gluvoća i poteškoće s učenjem.
Kako da prepoznam da imam toksoplazmozu?
Ako sumnjate da imate toksoplazmozu vaš ljekar vas može uputiti da uradite analizu krvi na toksoplazmu, preko koje se može ustanoviti da li imate infekciju ili ne. U zavisnosti od toga, biće vam prepisana određena terapija.
Kako se liječi toksoplazmoza?
Većini odraslih ljudi zaraženih toksoplazmom ne treba nikakva terapija. Međutim, trudnicama se prepisuje terapija koja treba da spriječiti da beba oboli. Pomoću testa ultrazvukom, ljekar može da ustanovi da li je plod zaražen, a ako je infekcija nastupila, dobićete lijekove koji će spriječiti da se stanje pogorša. Ukoliko infekcija još uvijek nije nastupila dobićete antibiotike, koji će smanjiti mogućnost zaraze za 50%.
Kako da se zaštitim od dobijanja toksoplazme?
Važno je da dok ste u drugom stanju preduzmete korake koji će spriječiti mogućnost zaraze toksoplazmom. Evo nekih savjeta kako to da učinite naročito ako imate mačku:
• odvedite svoju mačku na veterinarski pregled, s ciljem otkrivanja toksoplazme
• mačku držite u kući jer se kućne mačke koje jedu kupovnu hranu neće zaraziti toksoplazmom
• izbjegavajte mačke lutalice ili mačke koje žive van kuće
• ako imate mačku neka neko drugi čisti njenu kutiju s izmetom, a ako to morate da uradite sami, nosite rukavice
• čistite kutiju s izmetom svakodnevno, jer je potrebno 24 sata da se parazit razvije i postane zarazan
• dugo kuvajte ili pecite svako meso, a nemojte jesti sirovo ili polupečeno
• dobro operite sav pribor koji je došao u dodir sa sirovim mesom
• izbjegavajte bilo kakav kontakt s ovcama
• nositi rukavice ako radite u bašti
