Unazad 15 godina, na našim prostorima, tema matičnih ćelija postala je veoma aktuelna među budućim roditeljima. Zbog osjetljivosti same teme, važno je edukovati se iz validnih izvora. Zašto, kako, kada i gdje sačuvati matične ćelije su pitanja svih trudnica i njihovih partnera. U ovom tekstu fokusiraćemo se na pitanje “Gdje sačuvati matične ćelije?”, ali osvrnuti se i na odgovore na preostala pitanja.
Zašto sačuvati matične ćelije?
Hajde da prvo odgovorimo na pitanje “Zašto?”
Sigurni smo da si o važnosti čuvanja matičnih ćelija već čula mnogo toga, ali ponavljanje je svakako majka znanja. Matične ćelije su osnovne ćelije našeg organizma, što im daje jedinstvenu poziciju u medicini. Jednostavno rečeno, matične ćelije se mogu preobraziti u različite ćelije u našem organizmu, koristeći ih u svrhu regeneracije i obnavljanja oštećenih tkiva.
Matične ćelije se mogu pronaći u pupčanoj vrpci po rođenju i u organizmu čovjeka u toku života. S obzirom da matične ćelije, kao i sve ostale, podliježu procesu starenja njihove sposobnosti tokom života opadaju. Najmoćnije su one matične ćelije koje se pronađu u pupčaniku jer su veoma mlade. Mogućnost čuvanja matičnih ćelija, upravo iz pupčanika, zbog njihove sposobnosti liječenja brojnih bolesti postaje dragocjena.
Kada i kako se čuvaju matične ćelije?
Matične ćelije se uzimaju iz krvi i tkiva pupčane vrpce na samom porođaju i cijeli proces je potpuno bezbolan i bezopasan i za majku i bebu. U nastavku procedure se uzorak matičnih ćelija testira, transportuje i pohranjuje. U ovom scenariju, jako je važno pitanje gdje.
Gdje sačuvati matične ćelije?
Kao što smo naveli, u ovom tekstu se želimo fokusirati na to gdje sačuvati matične ćelije. Koliko je važno sačuvati ih, toliko je važno odabrati i pravo mjesto za njihovo čuvanje. Kako je dobro poznato, matične ćelije je moguće sačuvati u sljedećim institucijama:
- Javna banka matičnih ćelija – u ovom slučaju se matične ćelije doniraju
- Privatna banka matičnih ćelija
- Biomedicinski centri koji, osim za čuvanje, imaju dozvolu za liječenje matičnim ćelijama
Banke matičnih ćelija kao siguran izbor za čuvanje matičnih ćelija Vašeg djeteta
Dakle, prva opcija koja nam svima pada na pamet kada pomislimo o čuvanju matičnih ćelija jesu banke, koje u skladu sa definisanim standardima obrađuju (ili ne obrađuju?) uzorak matičnih ćelija i skladište ga na veoma niskim temperaturama. U regionu su poznate javne i privatne banke matičnih ćelija, a u nastavku ćemo da objasnimo razliku između te dvije opcije, te šta je važno pri izboru adekvatne banke za najsigurnije čuvanje matičnih ćelija vaše bebe.
Koja je razlika između javne i privatne banke matičnih ćelija?
Fundamentalna razlika između javne i privatne banke matičnih ćelija jeste u tome što se javne banke finansiraju iz donacija i javnih fondova, a matične ćelije se doniraju. Samim tim, matične ćelije koje se doniraju javnoj banci se ne mogu koristiti na zahtjev u slučaju da se javi potreba za to. Sa druge strane, pohranjivanjem matičnih ćelija u privatnoj banci se zadržava potpuno vlasništvo i moguće ih je iskoristiti u bilo kojem trenutku.
U slučaju da se javi potreba za korištenjem matičnih ćelija, a one su sačuvane u javnoj banci, velika je vjerovatnoća da korisnik neće moći da iskoristi svoje vlastite ćelije jer se traži uzorak po podudarnosti. Preko 60% pacijenata u svijetu kojima su potrebne matične ćelije za liječenje ne mogu pronaći odgovarajući uzorak.
Pored ovoga, znamo da su finansije važan aspekt, stoga moramo da napomenemo da je za uslugu preuzimanja uzorka matičnih ćelija iz javne banke potrebno platiti između 25.000 i 50.000 eura. Sačuvati matične ćelije svoje bebe u privatnoj banci je minimalno 10 puta jeftinije nego povlačenje najpodudarnijeg uzorka za iz javne banke, a moguće ga je povući u bilo kojem trenutku.
Matične ćelije iz pupčane vrpce su mnogo učestalije u liječenju od onih iz koštane srži jer u tom slučaju podudarnost uzorka, da bi se liječenje započelo, treba biti preko 60%, dok podudarnost uzorka matičnih ćelija iz koštane srži treba da bude znatno veća.
Takođe, važno je napomenuti da u našem regionu javna banka matičnih ćelija još uvijek ne postoji, ali je na raspolaganju nekoliko privatnih. Samim tim moraš biti pažljiva pri izboru privatne banke u kojoj ćeš čuvati matične ćelije svoje bebe, u koliko doneseš ovu pametnu odluku za budućnost svoje porodice.
Kako odabrati pouzdanu privatnu banku matičnih ćelija?
Na našem tržištu je pristuno nekoliko banaka matičnih ćelija koje nude usluge čuvanja istih za tvoje novorođenče. U nastavku donosimo nekoliko najvažnijih faktora na koje je potrebno obratiti pažnju pri izboru banke matičnih ćelija. Čitaj pažljivo.
- FACT NetCord akreditovana banka. Ova akreditacija predstavlja “zlatni standard” za sve procesne faze uzorkovanja i čuvanja matičnih ćelija. Ona na svjetskom nivou garantuje upotrebnu vrijednost uzorka i najviši kvalitet laboratorijskih procesa. Samo 54 banke matičnih ćelija u svijetu posjeduju FACT NetCord akreditaciju, od kojih je 7 privatnih banaka. Na našem tržištu je jedina takva banka Švicarska banka matičnih ćelija.
- Banka koja čuva izdvojene matične ćelije, a ne “punu krv”. Ovo je jako važno iz razloga što ukoliko banka čuva “punu krv” ne vrši momentalnu obradu uzorka, to znači da se uzorak obrađuje onda kada se zahtijeva njegovo povlačenje iz banke. Ova procedura može dovesti do smanjenja količine ćelija koje se mogu koristiti za liječenje.
- Banka matičnih ćelija koju biraš za svoju porodicu mora biti savremena, pouzdana i transparentna. Tražite jasne odgovore na sva vaša pitanja.
- Važno je da vaša odabrana banka ima mogućnost besplatnog medicinskog savjetovanja i podrške za priključivanje kliničkim studijima u kvalifikovanim centrima u svijetu.
A šta su onda biomedicinski centri koji čuvaju matične ćelije?
Biomedicinski centri imaju nešto širu djelatnost u odnosu na banke matičnih ćelija. Ovi centri, osim što čuvaju matične ćelije, uzorke pripremaju za upotrebu, te imaju dozvolu za liječenje u svojim ustanovama, što navode kao svoju prednost. Takođe, kao prednost navode to što čuvaju punu krv, kompletan uzorak, koji tek kasnije treba da se priprema za liječenje.
Međutim, postoji mogućnost da neće svim pacijentima odgovarati da se liječe upravo tu – možda su pronašli kvalitetniju kliniku, sa boljim specijalistima za liječenje bolesti koje su ih zadesile.
Da li će u tom slučaju uzorak matičnih ćelija iz biomedicinskog centra biti prihvaćen u drugim klinikama za liječenje?
To zavisi od akreditacija koje banka ili biomedicinski centar posjeduju. Glavna akreditacija koje klinike za liječenje zahtijevaju jeste FACT NetCord, koja garantuje savršeno pripremljen uzrorak matičnih ćelija, odnosno gotov i spreman lijek.
Ukoliko analizirate biomedicinske centre u našem regionu, uočićete da zapravo nemaju FACT NetCord akreditaciju, te da ne čuvaju uzorke spremne za korištenje, već punu krv koja naknadno mora da se priprema za upotrebu. Poznato je da sačuvana puna krv zahtijeva kasnije odmrzavanje i pripremanje (tzv. “ispiranje” uzorka), što dovodi do opadanja broja zapravo iskoristivih matičnih ćelija, a svaka od njih je od životne važnosti.
Zaključak?
Za sam kraj, možemo zaključiti da je odluka o zdravlju njihove bebe, sa svim pruženim informacijama, isključivo odluka roditelja. Takva je i odluka o čuvanju matičnih ćelija.
Važno je samo da se roditelji dobro informišu, prije svega da li banka ili biomedicinski centar imaju FACT NetCord akreditaciju, koja garantuje spreman lijek, što možete provjeriti na ovom linku: FACT NetCord akreditovane institucije. Po našim istraživanjima, u regionu ne postoji biomedicinski centar koji je zaista FACT NetCord akreditovan, dok sigurna i akreditovana banka zaisigurno postoji, te svakako preporučujemo da za čuvanje matičnih ćelija svoje bebe birate banku matičnih ćelija.
