Da li je korona u trudnoći opasna? Kakav imunitet imaju trudnice i bebe? Može li trudnica prenijeti koronavirus COVID-19 na svoju bebu tokom trudnoće ili tokom porođaja, ako je majka zaražena ovim virusom? Postoje li načini da se od korone zaštite mama, beba pa i cijela porodica?
Bitno je navesti da koronavirus COVID-19 nije virus gripa. Korona je naziv za grupu virusa koji uzrokuju bolesti kod sisara i ptica. Kod ljudi izazivaju respiratorne infekcije poput prehlade, čija manifestacija je obično blaga. Međutim, rjeđi oblici kao što su SARS, MERS i novi koronavirus Covid-19 mogu stvoriti težu kliničku sliku, a u nekim slučajevima imati i smrtonosne posljedice. Da li korona u trudnoći može da predstavlja rizik po mamu i bebu?
KORONA I TRUDNOĆA: Postoji li rizik za trudnicu i plod?
U toku trudnoće, dešavaju se promjene u imunom sistemu koje sprječavaju majčino tijelo da bebu doživljava kao strano tijelo. Međutim, ove promjene dovode i do slabljenja majčinog imuniteta u borbi protiv bolesti.
Zdrava trudnica ima povećan rizik od zaraze virusom, tokom prvog, drugog i trećeg trimestra u trudnoći.
Trudnice takođe zbog rasta bebe i nakupljanja kilograma mogu imati dodatno opterećenje na srcu i plućima.
Ukoliko trudnica ima postojeće zdravstvene probleme poput dijabetesa ili astme, povećavaju se faktori rizika.
Ako se pojavi infekcija respiratornog sistema, trudnice mogu biti pod povećanim rizikom ispoljavanja ozbiljnijih simptoma.
Zbog toga bi trudnice ipak trebale biti kategorisane kao populacija pod povećanim rizikom od COVID-19.
Ukoliko ste trudne u toku pandemije koronavirusa, poštujte sve sigurnosne mjere da biste izbjegle izloženost COVID-19. Ukoliko ste trudne i imate simptome COVID-19, obavezno se odmah obratite nadležnom doktoru.
KORONA U TRUDNOĆI: Da li koronavirus utiče na sam tok trudnoće?
Ukoliko je trudnica zaražena virusom gripa, postoji povećan rizik od pobačaja ili prijevremenog porođaja.
Manje istraživanje od 10 porođaja u Kini je otkrilo povezanost sa upalom pluća uzorkovanom virusom COVID-19 i prijevremenim porodom.
Ponavljamo, ukoliko ste trudni i imate simptome COVID-19, obavezno se odmah obratite nadležnom doktoru.
KORONA U TRUDNOĆI: Da li trudnice mogu prenijeti COVID-19 na svoju bebu?
Dok je beba još u stomaku, posteljica služi kao njena zaštita od bolesti. Posteljica je fascinantan organ koji dozvoljava antitijelima da pređu od majke do bebe, ali većinu vremena ona zaustavlja bolest da dopre do bebe.
U slučaju običnog gripa, veliko bolničko istraživanje je pokazalo da ne postoji dokaz prenosa infekcije sa majke na bebu.
U slučaju COVID-19, neka od prvih istraživanja rađenih u Kini govore da se koronavirus ponekad može prenijeti sa majke na bebu, ali je potrebno uraditi dodatna istraživanja sa većom grupom pacijenata da bi se tvrdnje potvrdile.
KORONA KOD BEBA: Može li koronavirus nakon porođaja da se prenese sa zaražene majke na bebu?
Nakon porođaja, majka koja je zaražena virusom COVID-19 može prenijeti virus na novorođenče putem bliskog kontakta.
U ovakvim situacijama je neophodno da majka koristi pumpicu da ispumpa mlijeko i da neko bočicom nahrani bebu umjesto mame, dok se ona ne oporavi.
KORONA I IMUNITET: Pružaju li antitijela majke bebi zaštitu od virusa?
Još jednom da napomenemo, posteljica je nevjerovatna: istovremeno štiti bebu od bolesti i dopušta antitijelima majke da pređu u bebin krvotok.
Beba nasljeđuje majčin imunitet i stiče otpornost do navršenih 6 mjeseci na većinu bolesti na koje je majka imuna.
Ukoliko je majka izgradila imunitet na COVID-19, velika je vjerovatnoća da je i beba imuna. Svaka osoba koja je imala koronavirus i koja se oporavila od bolesti nosi zaštitna antitijela.
Postoji li lijek za korona virus?
Dok traje pandemija korona virusa, naučnici širom svijeta pokušavaju razviti vakcinu koja bi bila efikasna u borbi protiv Covid-19. Istovremeno se proučavaju postojeći lijekovi koji bi se mogli koristiti za liječenje oboljelih.
Ipak, sručnjaci tvrde da “matične ćelije liječe koronu”. Naime, naučnici iz Kine su objavili naučni rad u kom je potvrđeno da primjenom matičnih ćelija može da se pomogne teško oboljelim od koronavirusa.
“Matične ćelije imaju široko primjenu i kao takve se primjenjuju posljednjih desetak godina prilikom aktivnih teških oboljenja koja daju kliničku sliku kao što u posljednjim stadijumima daje koronavirus i odatle je potekla ideja”, naglašava potpredsjednik Udruženja za regenerativnu medicinu i biološku terapiju dr Džihan Abazović u intervjuu za N1, koji možete pogledati na ovom LINKU.
Matične ćelije predstavljaju prirodni rezervoar našeg tijela – one su tu da dopunjuju zalihe specijalizovanih ćelija koje su iskorištene ili oštećene.
Krv iz pupčanika je veliki izvor matičnih ćelija, koje mogu proizvesti sve ostale ćelije pronađene u krvi, uključujući i ćelije imunološkog sistema.
Matične ćelije se na vrlo jednostavan način mogu uzeti prilikom porođaja bez bilo kakvog rizika po majku ili dijete.
MATIČNE ĆELIJE PROTIV KORONE: Da li je koronavirus razlog da sačuvam krv pupčane vrpce?
Zbog potvrđenih zravstvenih prednosti koje omogućavaju matične ćelije iz krvi pupčanika, tokom COVID-19 pandemije mnogi roditelji razmišljaju o načinima da zaštite zdravlje svoje bebe.
Rezultati pokazuju porast u interesovanju za čuvanje krvi pupčane vrpce, navodi Parent’s Guide to Cord Blood Foundation.
Dugoročni benefiti čuvanja krvi i tkiva pupčanika nisu promijenjeni uticajem COVID-19.
Osnovna motivacija čuvanja krvi iz pupčane vrpce je da pruža određeno zdravstvena sigurnost za cijelu porodicu.
KORONA U TRUDNOĆI: Da li krv pupčanika zaražene trudnice sadrži koronavirus COVID-19?
Koliko znamo, krv pupčane vrpce ne sadrži COVID-19, čak i ako je žena zaražena u vrijeme porođaja.
Važno je napomenuti razliku između istraživanja koja proučavaju potencijalni prenos COVID-19 sa majke na bebu, u odnosu na istraživanja koja ispituju prisustvo virusa korona u krvi pupčanika; to su dvije različite teme.
Kada je osoba zaražena virusom koji napada respiratorni sistem, taj se virus rijetko kada nalazi u krvi. Krv pacijenta pokazuje prisustvo antitijela na virus, ali ne i sam virus.
Zbog ovog razloga, FDA ne preporučuje skrining testove asimptomatskih davaoca krvi na COVID-19. Malo je vjerovatno da se COVID-19 pojavi u krvi pupčanika.
Dakle, ukoliko je majka zaražena korona virusom u tokom trudnoće ili u toku porođaja, ne treba brinuti da će se virus naći u krvi pupčane vrpce ili u tkivu posteljice i pupčanika.
Da li banke matičnih ćelija testiraju majku na COVID-19?
Da, banke matičnih ćelija su modifikovale standardne procedure testiranja majki da bi ustanovile potencijalno izlaganje COVID-19, čak iako se ne očekuje da se virus korona nalazi u krvi ili tkivu pupčane vrpce nakon porođaja.
Postupak je takav da se informacije prikupljaju sada u slučaju da kasnije budu od važnosti.
Kako su banke matičnih ćelija izmijenile svoje poslovanje za vrijeme pandemije koronavirusa COVID-19?
Kada krv pupčanika stigne u laboratoriju na obradu, postupku se pristupa sa standardnom zaštitom protiv krvno prenosivih patogena.
To znači da zaposleni nose zaštitnu opremu i obrađuju uzorke krvi i tkiva ispod haube koja održava prostor sterilnim. Zbog toga dodatne zaštitne procedure nisu potrebne.
Međutim, slanje seta za sakupljanje uzorka može naići na otežane okolnosti prilikom pandemije, pogotovo ukoliko set putuje preko granica.
Roditelji treba da razgovaraju sa svojim bankama da bi isplanirali svu logistiku. Većina bolnica ograničava prilaz porođajnim blokovima, što znači da kurir neće moći preuzeti set odmah kraj porođajnog kreveta.
U tom slučaju neko blizak majci ili zaposleni u bolnici treba da iznesu set iz bolnice do kurira.
Kada set sa uzorcima stigne u laboratoriju, smješten je u posebnu zonu za preuzimanje, udaljenu od radne zone u slučaju da je spoljašnjost seta zaražena koronavirusom. Zaduženo osoblje pažljivo otvara set i prenosi uzorak u laboratoriju.
Najveća briga sa kojom se banke matičnih ćelija suočavaju u vrijeme pandemije je mogućnost da se njihovi zaposleni zaraze COVID-19. Najgori mogući scenario je da zaposleni zarazi ostale na poslu.
Da bi se zaštitili od ove mogućnosti, laboratorijski tehničari imaju timove koji međusobno ne sarađuju. Čak iako se cijeli tim zarazi i bude primoran na karantin, drugi tim može preuzeti posao.
Zajedničke zone na poslu, kao što su svlačionice ili sobe za odmor, su svakodnevno očišćene sa medicinskim dezinfekcionim sredstvima. Zaposleni ili rade od kuće ili su društveno distancirani.
Više informacija o matičnim ćelijama možete da pročitate na ovom LINKU.
Autorka: Tatjana Jovanović, dipl. biolog iz oblasti genetike i molekularne biologije.
MamaKlik
Trudnoća i porođaj – Besplatni priručnik za trudnice o drugom stanju, porodu i prvim danima s bebom
Podrška za trudnice i mame: Šta raditi za vrijeme izolacije zbog korona virusa
Znate li kako se čuvaju matične ćelije? Posjetili smo Švicarsku banku matičnih ćelija (FOTO)
Trudnoća u vanrednoj situaciji: Maksimalno smanjiti kontrole i bilo kakve izlaske iz kuće!
